Covertekst
Marjoleine Oppenheim – Spangenberg is in 1995 met haar moeder en broer in Auschwitz. Ze bevinden zich in bijzonder gezelschap: de historicus Loe de Jong (de man van haar moeder) en prins Claus met zijn drie zonen. Voor Marjoleines moeder is het de eerste keer dat ze terug is in het kamp. Voor Marjoleine zelf is het bezoek een keerpunt: ze staat oog in oog met een verleden dat niet het hare is, maar dat wel haar jeugd nadrukkelijk bepaalde.

215 pagina’s
Uitgeverij De Geus B.V., Breda
ISBN 978 90 445 3095 7
NUR 320

Recensie
In het kader van ‘De maand van de geschiedenis’ met het thema ‘Vriend & Vijand’ las ik dit boek. Dit boek behelst het thema als geen ander. De moeder van Marjoleine besluit jaren later, om met prins Claus, die zij via haar tweede man heeft leren kennen, terug te keren naar Auschwitz. Prins Claus, geboren in Duitsland, is op dat moment de vriend in plaats van jaren geleden de vijand. Een mooier symboliek voor deze maand had ik niet kunnen bedenken.

Ademloos heb ik dit boek zitten lezen. Het slingert heen en weer tussen de ervaringen van Marjoleine in haar jeugd met haar getraumatiseerde moeder en de verhalen van haar moeder die afspelen in de Tweede Wereldoorlog. Marjoleine beschrijft hoe haar moeder via Westerbork en de vele nare ritten in treinen en dodelijk vermoeide wandelingen in Auschwitz beland. Het is ongelooflijk hoe mensen met elkaar kunnen omgaan en het is des te bijzonder hoe sterk de moeder van Marjoleine is geweest in al die ellende. Ternauwernood overleeft zij dit alles en probeert na de oorlog het leven weer op te pakken, zo goed en kwaad als het gaat. Ze trouwt en krijgt Marjoleine en haar broer. Echter houdt het huwelijk geen stand en de afstand tussen Marjoleine en haar vader wordt ieder jaar een beetje groter. Ze raken in al die jaren een beetje vervreemd van elkaar, waardoor ze is aangewezen haar moeder met haar bijzondere gebruiksaanwijzing. Je merkt tijdens het lezen dat Marjoleine zich op vele vlakken aanpast, maar daar ook tegenaan probeert te schoppen op haar manier. Dat laatste is soms tevergeefs. Deuren en ramen mogen nooit op slot, het geluid van sleutelbossen is niet te verdragen en bepaalde kledingstukken van Marjoleine zorgen er voor dat de moeder van Marjoleine even niet meer in het heden is.

Dit boek is echt een prachtige aanvulling op de vele verhalen die zijn opgetekend over de Tweede Wereldoorlog. Dit verhaal kwam erg in de buurt van mijn eigen familie. ‘Slechts’ één lid van de familie heeft in een kamp gezeten en is daar overleden. Dit was een jonge broer van mijn opa. Bij toeval kwam mijn vader daar enkele jaren geleden via een oorlogswebsite achter. Toch heeft iedere familie zo hun eigen trauma aan de Tweede Wereldoorlog over gehouden. Het altijd maar hamsteren van bijvoorbeeld koffie, thee en suiker herken ik van mijn oma. Zij is tot twee keer toe haar huis kwijt geraakt door bombardementen, terwijl ze hoogzwanger was en haar Joodse man zat ondergedoken. Tot aan haar dood had zij altijd haar vluchtkoffer klaar, want je weet tenslotte maar nooit. Deze ervaring heeft degelijk invloed op mijn vader gehad en zo ook weer op mij. Het beschermde van mijn ouders richting mij en het waken voor het onbekende is een van de zaken die ik weer heb meegekregen uit deze ervaring. Het verhaal heeft mij ontroerd en ik raad jou aan om dit boek ook te lezen.

Bedankt Linda van Uitgeverij De Geus, dat ik dit boek mocht lezen. Een top match!